چند ساعتی بیشتر از انتشار خبر درگذشت زنده یاد «یدالله نجفی»صدابردار سینمای ایران نمی گذرد صدابردار فیلم های به یادماندنی زیادی که از جمله صدابرداری فیلم سینمایی شیفت شب به کارگردانی نیکی کریمی هم از جمله کارهای او به شمار می رود.
یادداشت زنده یاد یدالله نجفی را که در شماره پانزدهم اذرماه ۱۳۹۴ ،نشریه صنعت سینما درباره صدابرداری فیلم سینمایی شیفت شب منتشر شده بود و روایتی هست خواندنی را نقل می کنم یادش گرامی باد.
«کار صدابرداریم در فیلم های مختلف ،تفاوت چندانی با هم ندارند .فیلم ها نیز از نظر شرایط ساخت موقعیت ها و ابزار و امکانات سینما ی ما ،تفاوت چشمگیری ندارند ،حتما فیلمنامه را می خوانم نیازها و سختی کار را ارزیابی می کنم اگر مسئله خاصی باشد با کارگردان در میان می گذارم ،یا برای اضافه کردن وسیله ای یا لزوم تمهیداتی برای اماده کردن لوکیشنی از نظر صدا با مدیر تولید یا تهیه کننده صحبت می کنم و این کارها ،کارهای مرسومی است که همه صدابردارها انجام می دهند
بعد از دکوپاژ هر پلان و در امدن میزانسن ،به چگونگی ضبط ان فکر می کنم ،میکروفن مناسب را انتخاب کرده ،«بوم من»را هدایت می کنم .ایا این ها اتفاق ویژه ای است ؟نه ،کاری است که باید بلد باشی.
ایا این که چگونه یکدستی صداها را در پلان های متعدد و در طول فیلم حفظ می کنم و کارم را طوری انجام می دهم تا مزاحمت کمتری برای کارگردان و بقیه گروه ایجاد کنم ،یا چگونه دور می زنم صداهای مزاحم و الودگی صوتی شهر تهران را که به یک موتیف تکراری تبدیل شده و به فاصله دویست متر در هر کوچه و خیابان یک مجتمع تجاری یا مسکونی در حال ساخت است که به طور معقول و متعارف نمی توان کارشان را تعطیل کرد ،کار ویژه ای است؟همه صدابردارها همین کاررا می کنند .
این که وسایل کارم باید به روز باشد و از میکروفنی که چندین سال کار کرده ،چشم بپوشم ،چون ممبرانش دیگر کارایی ندارد یا باید ان را تعویض کنم ،هم چنین سیستم میکروفن های بی سیمم را که دیگر از تنظیم خارج شده و نقاط کور بسیار دارد ،صد البته اگر وسع مالیم اجازه بدهد و دستمزد قابل قبولی برای همه این ها دریافت کنم و...
همه این ها ویژگی محسوب نمی شود که بدانند ابزار کارم خیلی به روز است و یا هنوز کارایی دارد همه صدابردارها در حد توان این کارها را می کنند و حاوی هیچ ویژگی خاصی نیست تا با بازگو کردنش چیزی به خواننده اضافه شود.
صدابرداری فیلم هایی که کار کرده ام ،عموما از نظر نحوه کار ،تفاوت چندانی با هم ندارند و این اعتراف نه ارزشی از فیلم کم می کند ،نه چیزی به ان اضافه .
ارزش هنری هر فیلم در جایی دیگر و موضوعی دیگر است .درست نمی دانم کارهایی را که جزء وظیفه اصلی و پایه ای صدابرداران است و به خاطر ان دستمزد می گیرند ،به عنوان یک امتیاز و مهارت ویژه در این گونه نوشته یا مصاحبه ها مطرح کنم .اگر چنین مهارتی را کسی ندارد که دیگر صدابردار نیست.
به نظر من اغلب فیلم های تولید شده در چند سال اخیر از صدابرداری خوب و قابل قبولی برخوردار بوده اند و اگر صدابرداری ان ها نکته ای بدیع یا نواوری خاصی مشاهده نمی شود ،بر می گردد به ظرفیت خود فیلم که میزانسن و موقعیت ویژه ای برای کار صدابردار دران وجود نداشته است و حالا چون وجود نداشته ،دلیلی نمی بینم با بزرگ و برجسته کردن کارهای رایج که جزء وظیفه است طوری نشان دهم که کار بسیار ویژه و محیرالعقولی انجام داده ام .این خودفریبی یا دیگر فریبی ایا کمکی به خواننده می کند یا فقط گمراهی به بار می اورد.
می شود به طور تخصصی درباره صدابرداری هر فیلمی حرف زد که غالبا برای خود صدابردارها مفید خواهد بود ،نه دیگران و نوعی انتقال تجربه است .
با این همه هستند فیلم هایی که در ان ها موقعیت ها یی بدیع و جدید از نظر صدا فراهم می شود که باید به چگونگی صدابرداری ان ها فکر کرد ،برایش تمهیداتی در نظر گرفت ،به طراحی صدابرداریش پرداخت ،چون تاکنون نبوده و تجربه نشده است .اما این پدیده نیز نادر است و کمتر پیش می اید ،اگر پیش اید ،می توان در موردش حرف زد وبسیار هم مفید خواهد بود .
گذشته از این مقدمه نه چندان متعارف ،موضوعی که در هر فیلم جدید برایم جذاب و دوست داشتنی است ،خواندن فیلمنامه ،رابطه های جدید ،دوستان نو و نحوه کار کارگردانان و بازیگرانی است که قبلا با ان ها کار نکرده ام .
محیط نو ،ادم های جدید و موضوع تازه می تواند بر دایره شناختم بیفزاید و گاهی هم با پدیده ای بسیار بدیع اشنا می شوم .
طبعا گفتن و نوشتن دراین باره نیز نگاه شخصی من است و نمی دانم ورود به ان چقدر درست باشد ضمن ان که مستقیما به کار تخصصیم ربطی ندارد .
محافظه کار نیستم و هراسی هم از نظر دادن ندارم ،در دایره محدود دوستانم به صراحت حرف می زنم و گاهی حکم هم صادر می کنم ،اما مطبوعاتی کردن ان ها را درست نمی دانم ،به خصوص این که هنرمندان حساسند و با وجود همه نرمی و مراقبت های کلامی باز نمی توان واکنش ان ها را پیش بینی کرد و ممکن است رنجیده شوند.
شیفت شب فیلمنامه ای منسجم و روان داشت ،موضوعی اجتماعی ،خانواداگی که نشان از وضعیت روزگار ناهنجار ما دارد .
فشارهای اقتصادی،متداول شدن رسیدن سریع به ثروت از هر طریق ،سادگی و ساده لوحی در درک مناسبات مالی و اقتصادی و تاثیر همه این ها بر زندگی خانواده .
کارگردانی خانم کریمی توانست مضمون درونی فیلمنامه را وفادارانه و به درستی تصویر و سینمایی کند تا فیلمی روان ،نجیب و سالم به مردم عرضه شود .
شیفت شب اولین همکاریم با خانم کریمی در مقام کارگردان بود ،ایشان با تسلط و مدیریت بی حاشیه گروه را هدایت کرد و گروه هم منسجم ،جمع و جور ،حرفه ای ،بدون کمترین تنش در سی و هشت روز ،فیلمبرداری را به اتمام رساند و خاطره ای خوش برای همه به جا گذاشت.
علیرضا برازنده فیلمبردار صبور ،باتجربه ،همیشه خندان و به ویژه پر انرژی ،موتور گروه بود و نعمت حضورش شامل همه می شد .
بازیگران حرفه ای ،محمد رضا فروتن ،لیلا زارع مهربان ،گوهر خیراندیش با محبت و امیر اقایی اقا ،با انضباط ،پشتکار و همراهیشان فضارا صمیمی و کار را اسانتر می کردند ،گروه تولید هم چیزی کم نگذاشت .
در مورد صدابرداری هم مشکل همیشگی سر و صدای شهر تهران بود و گاه کار در مکان های شلوغ
خانم کریمی به کار صدا اشراف داشت ،پس از تجربه سالیان بازیگری و کارگردانی ،مسائل صدا را به خوبی می شناخت و در فهم مشترک از صدابرداری فیلم تفاهم داشتیم .
باید از اقای رضا نریمی زاده صداگذار ومیکس کننده فیلم تشکر کنم که با دقت و زحمت صداهای خام ضبط شده سر صحنه را پالایش و ترکیب کردند و به لطف ایشان صدای فیلم کم و کاستی نداشت .
شیفت شب هشداری است به وضعیت جامعه و ادمیانی که در شتاب گمراه کننده ثروتمند شدن همه چیز را از دست می دهند و شاید تلنگری باشد تا ان ها به روز و روشنایی برسند.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر